Türkiye'de Konut Projelerinde Sosyoekonomik Değişimlerin Etkisi
Türkiye'de Konut Projelerinde Sosyoekonomik Değişimlerin Etkisi
Türkiye’de sosyoekonomik değişimler, konut projelerinde önemli etkiler yaratıyor. Alım gücünün azalması ve boşanmaların artması, daha küçük metrekarelerde tek kişilik dairelere olan talebi artırıyor. Son 18 yılda konut metrekareleri 31 metrekare düşerken, daire büyüklükleri de 127 metrekareden 96 metrekareye geriledi. 2023 yılında boşanmalar 173 bin 342 iken, 2024’te bu sayı 187 bin 343’e çıktı. Boşanma hızı da 2,03’ten 2,19’a yükseldi.
Boşanmalar ve Daire Büyüklükleri
İstanbul Gayrimenkul Değerleme (İGD) çalışmasına göre, 2021 yılında ortalama 112,4 metrekare olan daire büyüklükleri, 2023 yılında 97,8 metrekareye, 2024 yılında ise 96,4 metrekareye geriledi. Bu durum, son 4 yılda dairelerin ortalama 16 metrekare küçüldüğünü gösteriyor. Hanelerde ortalama kişi sayısının 4 kişiden 3’e düşmesi, daire büyüklüklerinin küçülmesine katkı sağlıyor.
Boşanma oranlarındaki artış, tek kişilik hanelerin sayısını artırıyor. Türkiye’de hanelerin yüzde 18’i tek kişilik hanelerden oluşuyor. Bu durum, konut projelerinde daha küçük dairelere olan talebi artırıyor. Daire büyüklüğündeki bu değişim, yalnızca hane halkının küçülmesiyle açıklanamaz. Konuta erişimin güçleşmesi, geliştiricileri daha küçük konut üretimine yönlendirmiştir.
Müstakil Evlerdeki Artış
Apartman daireleri son 18 yılda yaklaşık 31 metrekare küçülmesine karşın, müstakil evlerde 43 metrekarelik bir artış gözlemleniyor. Müstakil evlerin ortalama büyüklüğü 169 metrekareden 212 metrekareye çıkmıştır. Bu durum, konuta erişimin zorlaşmasıyla tüketicilerin arsadan ev sahipliğine yönelmesini sağlamıştır. Müstakil konutlara olan talep, sektördeki değişimleri de etkilemektedir.
Sektör temsilcileri, gelir dağılımındaki bozulma ve yükselen maliyetler nedeniyle daire metrekarelerinin daha da küçülebileceğini öngörüyor. Mimar Dr. Ahmet Erkutoğlu, konut projelerinde küçük dairelerin daha fazla yer aldığını belirtiyor. Artık büyük projelerin yüzde 30’u 1 + 1 dairelerden oluşmaktadır.
Sosyolojik ve Ekonomik Etkiler
İstanbul Gayrimenkul Değerleme Kurucu Ortak Ahmet Büyükduman, hane halkı büyüklüğünün 4’ten 3 kişiye gerilediğine dikkat çekiyor. Bu durum, konut büyüklüğündeki değişimle birlikte sosyolojik bir süreci de işaret ediyor. Türkiye’de ortalama hane halkı büyüklüğü 3,1 iken, Avrupa’da bu oran 1,8’dir. Bu farklılık, konut projelerindeki değişimlerin nedenlerini anlamak için önemlidir.
Büyükduman, konut fiyatlarının artmasıyla birlikte müteahhitlerin daha küçük daireler üretmeye yöneldiğini ifade ediyor. Ekonomik şartların alım gücünü zayıflatması, üniversite öğrencilerinin talepleri ve boşanmaların artması, tek başına yaşam tercihlerini artırıyor. Bu durum, 1 + 1 ve 2 + 1 dairelere olan talebi yükseltiyor.
Gelecek Beklentileri
Müteahhitlerin talebinin daha küçük daire yönünde olduğu gözlemleniyor. Ekonomik koşullar, konut projelerinin şekillenmesinde belirleyici bir rol oynamaktadır. Fiyat farkları, 1 + 1 dairelerin ortalama 5-6 milyon TL, 2 + 1 dairelerin 9-10 milyon TL, 3 + 1 dairelerin ise 14-15 milyon TL arasında değiştiğini göstermektedir. Ancak bu fiyatlar, bölgelere göre farklılık göstermektedir.
Sonuç olarak, Türkiye’deki sosyoekonomik değişimler, konut projelerini derinden etkilemektedir. Daire büyüklüklerindeki küçülme ve müstakil evlere olan talep artışı, gelecekte de devam edebilir. Sektör temsilcileri, bu değişimlerin devam edeceğini öngörmektedir.
