Türkiye Ekonomisinde Bütçe Açığı ve Mali Dengesizlikler: 2023 İlk Çeyrek Raporu
Türkiye Ekonomisinde Bütçe Açığı ve Mali Dengesizlikler: 2023 İlk Çeyrek Raporu
2023 yılının ilk çeyreğinde Türkiye'nin merkezi yönetim bütçesi 711 milyar lira açık verdi. Ekonomideki kırılganlık ve belirsizlikler, kamu açıklarının büyümesine neden oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın verilerine göre, mart ayında bütçe harcamaları geçen yılın aynı ayına göre yüzde 48,3 artış gösterdi.
Bu dönemde bütçe gelirleri ise yüzde 58,4 artışla 766,3 milyar lira olarak kaydedildi. Mart ayında 261,5 milyar lira açık verilmesi, kamu maliyesindeki dengesizlikleri gözler önüne serdi. Faiz dışı bütçe harcamaları da önemli bir artış gösterdi.
Bütçe Harcamaları ve Gelirleri
Mart ayında merkezi yönetim bütçe harcamaları 1 trilyon 27,7 milyar lira olarak gerçekleşti. Bu, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 48,3'lük bir artış anlamına geliyor. Faiz ödemeleri ise yüzde 116,3 artışla 161,2 milyar liraya ulaştı. Bu durum, devletin yaptığı harcamaların önemli bir kısmının faiz ödemelerine gittiğini gösteriyor.
Üç aylık faiz ödemesi 463,9 milyar lira olarak kaydedildi. Ocak-mart döneminde bütçe giderleri yüzde 45 artışla 3 trilyon 117,6 milyar lira oldu. Bütçe gelirleri ise yüzde 47 artışla 2 trilyon 406,8 milyar lira olarak gerçekleşti. Bu veriler, bütçe açığının büyümesine katkı sağladı.
Faiz Giderleri ve Ekonomik Etkileri
Faiz giderleri, bütçe açığının büyümesinde önemli bir rol oynadı. Geçen yılın aynı dönemine göre faiz ödemeleri yüzde 85,2 artış gösterdi. Toplam bütçe giderleri içinde faizin payı bu yıl yüzde 14,9'a yükseldi. Bu durum, devletin borç yükünü artırarak mali istikrarsızlık yaratıyor.
Bütçe açığının artması, ekonomideki güveni de olumsuz etkiliyor. Yüksek borç düzeyi, yatırımcılar ve işletmelerde belirsizlik yaratıyor. Bu belirsizlik, ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyerek, kamu hizmetlerine yönelik harcamaları kısıtlıyor.
Yıllık Bütçe Açığı ve Gelecek Öngörüleri
Mart sonu itibarıyla son bir yılda bütçe harcamaları 11 trilyon 743,9 milyar lira, bütçe gelirleri ise 9 trilyon 440,4 milyar lira olarak gerçekleşti. Bu durumda bütçe açığı 2 trilyon 303,5 milyar lira oldu. Faiz dışı harcamalar içinde cari transferler önemli bir yer tutuyor.
2025-2027 Orta Vadeli Program’da (OVP), bu yıl için 1 trilyon 930,7 milyar lira düzeyinde bir merkezi yönetim bütçe açığı öngörülüyor. Bu durum, mali dengenin sağlanması için gerekli önlemlerin alınması gerektiğini gösteriyor. Ekonomik istikrarın sağlanması için bütçe disiplinine ihtiyaç duyuluyor.
